گزارشگر

احمدرضا لاهیجان زاده، روز دوشنبه در نشست معرفی طرح بسط و توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت‌های پایدار در دریاچه ارومیه و تالاب‌های بختگان و شادگان در سرسرای همایش‌های هتل نیشکر اهواز، افزود: احداث سد مارون ۲ علاوه بر اثر منفی قطعی بر سد مارون کنونی، می‌تواند کشاورزی، نخلستان‌ها و تالاب شادگان را نیز به شدت تهدید کند.

وی با هشدار نسبت به احداث سد مارون ۲، ورود مدیریت خوزستان به این موضوع را ضروری دانست.

لاهیجان زاده با بیان اینکه تالاب شادگان هم اکنون با مشکل جدی روبه رو است گفت: مساله محیط زیست امری فرابخشی است ولی حل مشکل مربوط به محیط زیست بین بخشی است به گونه‌ای که ۱۸ دستگاه مسوولیت مستقیم برای کاهش آلودگی هوا دارند.

وی با بیان اینکه حل مشکل تالاب ها به ورود دستگاه های مختلف نیاز دارد، افزود: طبق مصوبه سال ۹۶ مجلس شورای اسلامی، محیط زیست وظیفه اعلام میزان حقابه و وزارت نیرو وظیفه تامین حقابه تالاب ها را به عهده دارند ضمن اینکه در این قانون بعد از آب شرب، تامین حقابه تالاب ها در اولویت دوم قرار گرفته است.

لاهیجان زاده ادامه داد:نهر مالح یکی از مسیرهایی است که حقابه تالاب شادگان در مواقع سیلابی کارون را تامین می کند ولی احداث سدهای مختلف از جمله سد کارون ۴ در چهارمحال و بختیاری، سد کارون ۳ در بالادست دهدز، و سدعباسپور، به ندرت سیل در کارون اتفاق افتاده و این موجب شده که این نهر کارکرد خود را از دست دهد.

معاون حفاظت محیط‌زیست کشور مهمترین منبع آبگیری تالاب ها را سیلابی شدن رودخانه ها دانست و افزود: تالاب ها زمانی پر می شوند که سیل رخ دهد ولی با سدسازی، این سیل ها دیگر وجود ندارد به همین دلیل آورده تالاب ها تامین نمی شود.

پمپاژ ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب به تالاب شادگان 

وی ادامه داد: بر اساس تفاهمنامه منعقده با شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در خوزستان، قرار است در ماه‌های آذر تا اسفند که آبیاری مزارع نیشکر انجام نمی شود، ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب از طریق زهکش به تالاب شادگان پمپاژ شده تا بخشی از حقابه این تالاب تامین شود.

لاهیجان زاده با بیان اینکه کشاورزی در بالادست تالاب شادگان باید بر اساس حقابه تعیین شده برای کشاورزی باشد گفت: نباید اجازه افزایش کشت و توسعه زمین های کشاورزی در محدود بالادست تالاب که منجر به کاهش حقابه تالاب می شود، داده شود.

وی در ادامه با اشاره به آغاز طرح توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت های پایدار در دریاچه ارومیه و تالاب های بختگان و شادگان افزود: مشابه این طرح هفت سال پیش در آذربایجان‌های غربی و شرقی با حمایت بین المللی آغاز و سالانه یک میلیون دلار برای پایدار سازی معیشت در دریاچه ارومیه هزینه شد.

لاهیجان زاده، ادامه داد: طرح توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت های پایدار در دریاچه ارومیه دستاورهای خوبی داشته است و از پارسال با انجام بازدیدهایی از این دریاچه و دستاوردهای مثبت آن توسط سازمان ملل و دولت ژاپن، انجام طرح سه ساله ای با محوریت دریاچه ارومیه و تالاب های شادگان و بختگان موافقت شد.

۴۶ تالاب کشور منشاء گرد و غبار شده‌اند

وی با بیان اینکه هم اکنون ۴۶ تالاب در کشور به منشاء گرد وغبار تبدیل شده اند، گفت: با اجرای این طرح، طرح هایی برای معیشت پایدار جوامع محلی ایجاد می شود تا با کاهش مصرف آب کشاورزی اثرگذار بر حقابه تالاب ها و افزایش بهره وری، حقابه تالاب ها افزایش یابد.

معاون حفاظت محیط‌ زیست کشور با بیان اینکه حدود ۹۰ هزار هکتار زمین کشاورزی بالادست تالاب شادگان و پایین دست سد مارون وجود دارد افزود: با اجرای طرح پایداری معیشت با تمرکز بر کاهش مصرف آب، افزایش بهره وری و کاهش استفاده از سموم کشاورزی، حقابه تالاب شادگان و بختگان افزایش می یابد.

لاهیجان زاده گفت: طرح احیای دریاچه ارومیه و معیشت پایدار این مناطق، در ۱۱۲ روستای آذربایجان غربی و ۷۱ روستا آذربایجان شرقی انجام شد همچنین در ۱۳ هزار و ۵۰۰ کشاورز در این ۲ استان زیرپوشش این طرح قرار گرفتند و به چهار هزار و ۵۰۰ نفر آموزش داده شد و بهره وری آب ۲۷ درصد افزایش یافت.

وی افزود: اکنون نیز در طرح توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت های پایدار در تالاب های بختگان و شادگان در گام نخست قراردادهایی برای اجرا در ۶ روستا بسته شده است.

معاون حفاظت محیط‌زیست کشور ادامه داد: سه میلیون دلار در سه سال به منظور اجرای طرح بسط و توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت های پایدار در دریاچه ارومیه و تالاب های بختگان و شادگان برای استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، فارس و خوزستان از طریق سازمان ملل و دولت ژاپن تخصیص داده می‌شود.

هفته های اخیر نیز با انتشار خبر فعال سازی مجدد احداث سد مارون ۲، جمعی از کشاورزان شادگانی با برگزاری تجمعی مخالفت خود را با احداث این سد اعلام کردند.

بر اساس سند همکاری امضا شده میان سازمان حفاظت محیط‌زیست و برنامه توسعه ملل متحد با حمایت‌ مالی دولت ژاپن، در راستای پایدارسازی اقدامات انجام‌شده و تعمیم دستاوردها و تجارب موفق سال‌های قبل در احیای دریاچه ارومیه، " طرح بسط و توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت های پایدار در دریاچه ارومیه و تالاب های بختگان و شادگان" قرار است در سه سال آینده، علاوه بر حوضه آبریز دریاچه ارومیه در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، در تالب بختگان استان‌ فارس و تالاب شادگان خوزستان نیز به مرحله اجرا برسد.

تالاب بین‌المللی شادگان یکی از تالاب‌های بزرگ ایران است. این تالاب در جنوب غربی ایران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع شده‌است. گفته می‌شود سدسازی و رعایت نشدن نیاز آبی تالاب، تخلیه پساب‌های آلوده‌ای چون مزارع نیشکر، پرورش ماهی و فولاد خوزستان، عبور لوله‌های نفتی، فعالیت ۳۰ واحد پتروشیمی و تخلیه زباله‌های شهری، این تالاب منحصربه‌فرد را از سال ۱۳۷۲ وارد فهرست قرمز تالاب‌های بین‌المللی (لیست مونترو) کرده‌ است.

تالاب بین‌المللی شادگان با بیش از ۵۰۰ هزار هکتار وسعت در جنوب خوزستان قرار دارد که بزرگترین تالاب ثبت شده کشور در فهرست تالاب‌های بین المللی است.

این تالاب از طریق خورهای متعدد به خلیج‌فارس متصل می‌شود که با  آب‌ شیرین، لب‌شور و آب‌شور، محیطی مناسب برای زیست انواع آبزیان، پرندگان، جوندگان و حیوانات اهلی و وحشی است.

تالاب شادگان محل زیست بیش از ۱۱۰ گونه گیاهی، ۱۷۴ گونه پرنده بومی و مهاجر شامل گیلانشاه و اردک مرمری، ۳۶ گونه پستاندار، سه گونه دوزیست و ۹ گونه خزنده است. 

تالاب بین‌المللی شادگان از شمال به شادگان، از جنوب به رودخانه بهمنشیر و از سمت غرب به جاده دارخوین، آبادان و آب‌های خورموسی محدود می‌شود.