گزارشگر

خط شهر- تاریخ اقیانوسی مملو از درس آموزی وعبرت از سرگذشت پیشنیان است و تاریخ پیشوایان معصوم شیعه مجموعه ای کم نظیرازصدر اسلام برای درس گیری در ادوارگوناگون تاریخ پرفرازونشیب مکتب اهل بیت(علیهم السلام)است.حیات طیبه و سراسر مجاهدت پیشوای مبارز ومقتدرشیعه امام کاظم(علیه السلام) دارای عبرت آموزی فراوان و نمونه ای از تبدیل تهدیدهابه فرصت است که باید به خوبی تبیین شود.متاسفانه بایدگفت:برخی گزارشگران تاریخ زندگانی موسی بن جعفر(صلوات الله علیهما)را به درستی برای جامعه تشریح نکرده و عموم مسلمانان خصوصا شیعیان آن حضرت تصویر درستی از تاریخ زندگانی پیشوای هفتم شیعه درذهن ندارن و نوعا از آن حضرت یک شخصیت مسجون وصرفامظلوم متصورهستند که دارای مجاهدت خاصی نبوده است.درسالروزولادت آن امام همام(به روایتی)برآن شدیم تابه شمه ای کوتاه از مجاهدتهای آن پیشوای مظلوم امامقتدربپردازیم وبابیان یک روایت وتفسیرآن به این نوشتارخاتمه دهیم:

امام موسی کاظم(علیه السلام)دردوران امامت ۳۵ ساله اش علاوه برگسترش نهضت علمی پدر و جد بزرگوارش بصورت پنهانی ودرپوشش تقیه ومحافظت از اسراربه تربیت شاگردان در زیرسخت ترین فشارهای بنی عباس پرداخت وبا اقتداری کم نظیردر دل زندان و در تبعیدهای گوناگون ودرحضورجواسیس حکومت به تبلیغ،تبیین وپاسداری ازدین خدا پرداخت و بایدگفت:امام کاظم(علیه السلام)بر تبعیدبود نه درتبعید.آری،آن حضرت بامجاهدتهای شجاعانه اش غالب برتبعیدو شکنجه و زندان بود و اختناق بنی عباس ذره ای برروحیه جهادی ایشان موثرواقع نشد.ایشان باروشنگریهایش بسیاری ازبیگانگان وطرفداران عقاید باطل را به سمت وسوی اسلام حقیقی رهنمون ساخت.موضع گیری های موسی بن جعفر(علیهماالسلام)به حدی شفاف وشجاعانه بودکه یکی ازشاگردانش به نام زیادبن ابی سلمه را ازهمکاری بادستگاه طاغوتی و جبارعباسی نهی کرد.دردورانی که امام هفتم درمدینه بود به حکومت بنی عباس خبررسید که ازسوی شیعیان دربلایاد گوناگون اسلامی وجوهات شرعیه به سمت موسی بن جعفر(علیهماالسلام)سرازیرمی شود و این همه محبت ومقبولیت برای حکومت خطرسازخواهدشد از همین رو تشکیلات شوم عباسی درصدد دستگیری وحبس طویل المدت امام کاظم(سلام الله علیه)برآمده و سعی در عدم ارتباط مردم با پیشوای محبوب،مجاهدومقتدر نمودندو چنین نیزکردند ولی آن کسی که پیروزمیدان مبارزه با خاندان بنی عباس بوده است کسی جز موسی بن جعفر(صلوات الله علیه)نبود.باچنین مجاهدت علمی وفرهنگی آیا میتوان اذعان کردکه امام کاظم(علیه السلام)یک پیشوای گوشه گیراست؟اگر حکومت وقت از آن حضرت ومجاهدتهای ایشان ترسی نداشت چرابایدامام را درسیاه چال زندانی کند و آن نور مطلق الهی را ازاجتماع دور نگه دارد؟امامی که نه تنهادراجتماع بلکه در منزلش به مبارزه با دشمنان دین میپرداخت به گونه ای که آن حضرت درمحل زندگی خویش شمشیری معلق ویک لباس خشن نظامی به دیوارنصب کرده بود و در کنار این دوقرآنی قرارداد به این معناکه من فرزند کسانی هستم که براساس منهاج قرآن به مبارزه میپردازم ولی چون فعلا زمان شمشیرکشیدن وپوشیدن لباس رزم نیست،البسه نظامی وصلاح جنگ را بعنوان نمادمبارزه درکنارقرآن قراردادم.آیا این اجحاف تاریخ نویسان درحق امام کاظم(علیه السلام)نیست که صرفا زندانها وتبعیدهای هفتمین اخترتابناک آسمان ولایت وامامت رابیان میکنند امااز مجاهدتهای آن امام برتبعید کمترسخن نمیگویند؟مبارزه و رشادت از زندگانی بابرکت وسراسر درس موسی بن جعفر(علیهماالسلام)جدایی ناپذیراست و حیات سراسر نور ایشان دارای درسهای فراوانی از تبدیل تهدید به فرصت درمقابل جباران عالم است.هیچ گاه محدویت ها واختناقهای طاغوتیان واستکبار نباید باعث ناامیدگردیده و اصحاب اهل بیت(علیهم السلام)اختناق رادلیلی برعدم مبارزه تلقی کنند‌. اگر ناامیدی درمبارزه باجبهه استکبار صحیح بود،موسی بن جعفر(علیهماالسلام)بیش ازهرشخصیت دیگری باید دردوران غمبارمظلومیت خویش ازصحنه مبارزه عقب نشینی میکرد،اماآن حضرت نه تنهااز مبارزه ناامید وملول نشد،بلکه با جهادتبیین خویش به مقتدرترین شخصیت مقابل حکومت بنی عباس تبدیل گشت و در مسیرمجاهدت ومبارزه عزتمندانه به شهادت رسید.از آن امام همام روایات متعددی برای مابه یادگارمانده است که درپایان به یک روایت گهرباربه همراه شرح مختصرآن اشاره میکنیم:

امام کاظم(علیه السلام)می فرمایند:

لَيْسَ مِنّا مَنْ لَمْ يُحاسِبْ نَفْسَهُ فى كُلِّ يَوْمٍ فَإِنْ عَمِلَ حَسَنا اسْتَزادَ اللّه َ وَ اِنْ عَمِلَ سَيِّئا اسْتَغْفَرَ اللّه َ مِنْهُ وَ تابَ إِلَيْهِ؛ 

از ما نيست كسى كه هر روز اعمال خود را محاسبه نكند تا اگر نيكى كرده از خدا بخواهد كه بيشتر نيكى كند و اگر بدى كرده از خدا طلب آمرزش نموده و توبه كند.

شرح مختصر:اگرمادرزندگی خدامحورباشیم،این دغدغه همواره همراه ماخواهدبودکه درطول شبانه رو چه کارخیری انجام داده ایم تاآن جنبه های مثبت خودراتقویت کنیم ویااینکه چه عملکردناشایستی داشته ایم تا آن کار ناپسند رااصلاح نمائیم.خود برتربینی بزرگترین بلادر زندگی ماست.اگر مادارای واعظ درونی باشیم و نفس سرکش خویش رامحاسبه نمائیم به خود برتر بینی مبتلا نشده ومسیرصحیح را درزندگی پیداخواهیم کرد.خداوندبه همه ماتوفیق مراقبت از نفس رادرسایه موسی بن جعفر(صلوات الله علیه)کرامت بفرماید.

امین بهرامی(شریعت شوشتری)

كافى، ج ۲، ص ۴۵۳، ح ۲